اثر تنش خشکی و بر هم کنش آن با آلفاتوکوفرول بر روی برخی از خصوصیات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی شاهی

خشکی به طور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان بیشتر از عوامل طبیعی محدود کننده است، همچنین خشکی باعث تحریک تشکیل گونه های اکسیژن فعال شامل رادیکال های سوپراکسید، هیدروکسیل و پراکسیدهیدروژن در کلروپلاستهای گیاهی می شود، گونه های اکسیژن فعال سبب پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی و تخریب غشای سلولی می شود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی به همراه تأثیر جبرانی آلفاتوکوفرول به عنوان عامل دفاعی در گیاه شاهی (lepidium sativum l.) بر متابولیت های سازگاری (پرولین و کربوهیدرات) و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیداتیو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و دو تیمار، تیمار سطوح خشکی (در سه سطح) و تیمار مقادیر مختلف آلفاتوکوفرول (در سه سطح) در سال 1392 در آزمایشگاه تحقیقات دانشگاه زابل به اجرا درآمد. نتایج تجزیه های آماری نشان داد که خشکی اثر معنی داری روی میزان انباشت پرولین و کربوهیدرات و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت داشته است. به طوری که این افزایش در تنش شدید مشهودتر است. مقدار پرولین و قندهای محلول در سطوح مختلف خشکی به جز تنش متوسط به همراه آلفاتوکوفرول 15 میلی مولار تفاوت معنی دار نشان دادند. مقدار آنزیم ها نیز درسطوح مختلف خشکی تفاوت معنی داری داشتند و غلظت 5 میلی مولار آلفاتوکوفرول تقریباً در کنار تنش های مختلف اثر کاهند ه ای نداشت ولی آلفاتوکوفرول 15 میلی مولار به ویژه در تنش متوسط توانست با کاهش متابولیت های حاصل از خشکی، اثر کمبود آب را به مقدار معنی داری کاهش دهد. می توان گفت که گیاه مصرف آلفاتوکوفرول را به عنوان از بین برنده رادیکال های آزاد بر افزایش آنزیم ها در برابر تنش ترجیح داده است و این ماده به طور غیر مستقیم سبب کاهش فعالیت این آنزیم ها و بهبود شرایط رشد گیاه گردیده است.